Bartholin Kisti Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri

Bartholin kisti, vajinal açıklığın her iki yanında bulunan ve sıvı üreten Bartholin bezlerinin tıkanması sonucu oluşan kistik bir yapı olarak tanımlanır. Bu bezler, vajinanın kayganlaşmasını sağlayan sıvıyı üretir. Ancak bezlerin kanalları tıkanırsa, sıvı dışarı çıkamaz ve bezde birikir, bu da kist oluşumuna yol açar. Çoğu Bartholin kisti küçük ve ağrısızdır, ancak enfekte olduğunda ağrılı bir apseye dönüşebilir.

 

Bartholin Kisti Nedir?

Bartholin kisti, vajina girişinin iki yanında yer alan Bartholin bezlerinden birinin veya her ikisinin tıkanması sonucu oluşan sıvı dolu kisttir. Bartholin bezleri, vajinanın kaygan kalmasını sağlayan sıvıyı üretir. Normalde bu sıvı, bezlerden küçük kanallar aracılığıyla dışarı atılır. Ancak kanallar tıkanırsa, sıvı birikmeye başlar ve kist oluşur. Bartholin kistleri genellikle ağrısızdır ve küçük boyutlarda olabilir. Ancak kist enfekte olduğunda, ağrılı bir apseye dönüşebilir ve tedavi gerektirebilir.

Bartholin Kistinin Belirtileri

Çoğu Bartholin kisti küçük ve belirti vermez. Ancak kist büyüdükçe ve enfekte olduğunda bazı semptomlar ortaya çıkabilir.

Bartholin Kistinin Yaygın Belirtileri:

• Şişlik: Vajina girişinde fark edilen bir yumru veya şişlik.
• Ağrı: Özellikle enfekte olduğunda, şiddetli ağrı ve rahatsızlık.
• Kızarıklık: Kistin olduğu bölgede kızarıklık ve hassasiyet.
• Ateş: Kist enfekte olduğunda vücut ısısında artış.
• Cinsel İlişkide Rahatsızlık: Kist cinsel ilişki sırasında ağrıya veya rahatsızlığa neden olabilir.
• Yürürken veya Otururken Rahatsızlık: Büyük kistler, yürüme veya oturma sırasında baskı ve rahatsızlık yaratabilir.

Kist enfekte olmadan da büyüyebilir, ancak enfeksiyon (apse) geliştiğinde belirtiler daha şiddetli hale gelir.

Bartholin Kistinin Nedenleri

Bartholin kistinin temel nedeni, Bartholin bezinin kanallarının tıkanmasıdır. Tıkanıklık, bezin sıvıyı dışarı atamamasına ve sıvının birikerek kist oluşturmasına neden olur.

Bartholin Kisti Oluşumunun Nedenleri:

• Enfeksiyonlar: Bakteriyel enfeksiyonlar (özellikle Escherichia coli ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar), bez kanallarının tıkanmasına ve enfeksiyon gelişmesine neden olabilir.
• Cilt Tıkanıklığı veya Tahriş: Vajinal bölgede tahriş, enfeksiyon veya travma bezlerin tıkanmasına yol açabilir.
• Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar (CYBH): Gonore ve klamidya gibi CYBH’ler Bartholin kistlerinin gelişmesine zemin hazırlayabilir.

Kist genellikle bakteri kaynaklı enfeksiyonlar nedeniyle büyür ve ağrılı hale gelir.

Bartholin Kisti Nasıl Oluşur?

Bartholin kisti, genellikle bez kanallarının tıkanması ve sıvının bu kanalların içinde birikmesiyle oluşur. Tıkanma enfeksiyon kaynaklı olabilir veya kanallardaki daralma nedeniyle gelişebilir. Kist enfekte olduğunda, apseler (püy dolu yapılar) ortaya çıkar ve ağrı daha şiddetli hale gelir.

Kistin Oluşum Süreci:

1. Tıkanıklık: Bartholin bezinin kanalı tıkanır.
2. Sıvı Birikimi: Bezin ürettiği sıvı birikerek kisti oluşturur.
3. Enfeksiyon: Kist enfekte olursa, bakteriler kistin içinde birikerek apse oluşturur.

Kist enfekte olduğunda tedavi edilmesi önemlidir, aksi takdirde apse büyüyebilir ve şiddetli ağrıya neden olabilir.

Bartholin Kisti Nasıl Teşhis Edilir?

Bartholin kisti genellikle fiziksel muayene sırasında teşhis edilir. Doktor, vajinal bölgede bir şişlik olup olmadığını kontrol eder ve kistin boyutunu değerlendirir. Enfekte bir kist varsa, iltihaplanma ve kızarıklık gibi belirtiler de gözlemlenir.

Bartholin Kisti Tanısında Kullanılan Yöntemler:

• Fiziksel Muayene: Doktor, kistin boyutunu ve enfeksiyon olup olmadığını inceleyerek teşhisi koyar.
• Ultrason: Kistin içeriğini değerlendirmek ve daha ayrıntılı bilgi almak için ultrason kullanılabilir.
• Biyopsi: Nadiren de olsa, tekrarlayan kistlerde doktorlar kanserli hücrelerin olup olmadığını kontrol etmek için biyopsi alabilir.

Teşhis genellikle basit bir muayene ile konulabilir ve ek testler enfeksiyonun ciddiyetini veya kistin yapısını incelemek için yapılır.

Bartholin Kistinin Tedavi Yöntemleri

Çoğu Bartholin kisti küçük, ağrısız ve tedavi gerektirmez. Ancak kist büyür veya enfekte olursa, tedavi gerekebilir. Tedavi, kistin büyüklüğüne ve enfeksiyon olup olmadığına bağlı olarak değişir.

Bartholin Kisti İçin Tedavi Seçenekleri:

• Sıcak Kompres: Küçük ve enfekte olmayan kistler için sıcak kompres veya sıcak banyo yapmak, kistin kendiliğinden boşalmasına yardımcı olabilir.
• İnsizyon ve Drenaj: Enfekte kistler veya apseler için doktor, kisti keserek içindeki sıvıyı boşaltabilir. Bu işlem genellikle lokal anestezi altında yapılır.
• Marsupializasyon: Tekrarlayan kistler için bez kanalı cerrahi olarak açılarak kalıcı bir açıklık bırakılır. Bu, kistin tekrar dolmasını engeller.
• Antibiyotikler: Eğer kist enfekte olmuşsa ve bir apse oluşmuşsa, doktor antibiyotik tedavisi reçete edebilir.

Küçük kistler genellikle tedavi edilmeden kendiliğinden geçebilir, ancak büyük veya ağrılı kistler için tıbbi müdahale gerekebilir.

Bartholin Kisti ve Enfeksiyon

Bartholin kisti enfekte olduğunda apse adı verilen ağrılı bir durum ortaya çıkar. Apse, bakterilerin kist içinde çoğalmasıyla gelişir ve tedavi edilmezse şiddetli ağrıya, şişmeye ve ateşe neden olabilir.

Bartholin Apsesi Belirtileri:

• Şiddetli Ağrı ve Hassasiyet: Özellikle yürüme, oturma ve cinsel ilişki sırasında yoğun ağrı.
• Şişlik ve Kızarıklık: Enfekte kistin bulunduğu bölgede belirgin bir şişlik ve kızarıklık.
• Ateş ve Halsizlik: Enfeksiyonun yayılması durumunda ateş ve genel halsizlik görülebilir.

Bartholin apsesi, genellikle cerrahi müdahale ve antibiyotik tedavisi gerektirir.

Bartholin Kisti ve Cinsel Sağlık

Bartholin kisti, özellikle büyük ve ağrılı olduğunda cinsel sağlığı etkileyebilir. Kist, cinsel ilişki sırasında baskı ve rahatsızlık yaratabilir. Ayrıca enfekte kistler cinsel ilişki sırasında daha fazla ağrıya neden olabilir.

Cinsel Sağlık Üzerindeki Etkileri:

• Ağrılı Cinsel İlişki: Kist büyüdükçe, cinsel ilişki sırasında ağrı veya rahatsızlık hissedilebilir.
• Cinsel İlişkiye Ara Verme: Büyük kist veya apse durumlarında, iyileşme süreci tamamlanana kadar cinsel ilişkiden kaçınılması gerekebilir.

Tedavi edilmemiş kistler cinsel sağlığı olumsuz etkileyebilir, bu nedenle ağrı veya rahatsızlık durumunda tedavi için doktora başvurulmalıdır.

Bartholin Kisti Ameliyatı

Bartholin kisti tedavi edilemez veya sürekli tekrar ederse, cerrahi müdahale gerekebilir. Özellikle tekrarlayan apseler ve büyük kistler için cerrahi yöntemler etkili bir çözüm sunar.

Bartholin Kisti İçin Cerrahi Müdahaleler:

• Marsupializasyon: Bu işlemde, kist boşaltıldıktan sonra kesilen kist duvarları açılır ve kalıcı bir açıklık oluşturulur. Böylece kistin tekrar dolması önlenir.
• Bartholin Bezinin Alınması: Nadir durumlarda, tekrarlayan kist ve apseler durumunda Bartholin bezinin tamamen alınması gerekebilir.

Bu işlemler genellikle lokal anestezi altında yapılır ve iyileşme süreci birkaç hafta sürebilir.

Bartholin Kistinin Tekrarlaması

Bazı kadınlar Bartholin kisti geçirdikten sonra kistin tekrarladığını fark edebilir. Kistin tekrarlama olasılığı, tedavi yöntemine ve kistin büyüklüğüne bağlıdır. Tekrarlayan kistlerde cerrahi müdahale veya marsupializasyon kalıcı bir çözüm sunabilir.

Tekrarlayan Kistler İçin Koruyucu Önlemler:

• Hijyenin Sağlanması: Vajinal bölgenin hijyenine dikkat edilmesi enfeksiyon riskini azaltabilir.
• Düzenli Takip: Kist belirtileri tekrar ortaya çıktığında erken tedavi önemlidir.
• Cerrahi Müdahale: Tekrarlayan kistlerde kalıcı bir çözüm için cerrahi müdahale gerekebilir.

Tedavi edilmezse Bartholin kisti tekrar edebilir, bu yüzden tekrarlayan durumlarda cerrahi seçenekler değerlendirilmelidir.

Bartholin Kisti için Evde Tedavi Yöntemleri

Bartholin kisti küçükse ve enfekte değilse, evde uygulayabileceğiniz bazı yöntemlerle kistin rahatlaması veya iyileşmesi sağlanabilir.

Evde Tedavi Yöntemleri:

• Sıcak Banyo (Oturma Banyosu): Sıcak su banyosu yapmak, kistin kendiliğinden boşalmasına yardımcı olabilir. Bu banyolar günde birkaç kez yapılabilir.
• Sıcak Kompres: Sıcak suya batırılmış bir bez, kistin üzerine konularak şişliğin azalmasına ve sıvının boşalmasına yardımcı olabilir.
• Ağrı Kesici İlaçlar: Ağrı ve rahatsızlık hissini hafifletmek için ibuprofen gibi reçetesiz ağrı kesiciler kullanılabilir.

Bu yöntemler kistin küçülmesine yardımcı olabilir, ancak enfeksiyon belirtisi varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Bartholin kisti kansere dönüşebilir mi?

Bartholin kistleri genellikle iyi huyludur ve kansere dönüşme riski çok düşüktür. Ancak, nadiren Bartholin bezi kanseri oluşabilir. Bu yüzden uzun süre geçmeyen veya tekrarlayan kistlerde biyopsi önerilebilir.

2. Bartholin kisti ağrısız olabilir mi?

Evet, Bartholin kistleri genellikle küçük olduklarında ağrısızdır. Ancak kist büyüdüğünde veya enfekte olduğunda ağrılı hale gelir.

3. Bartholin kisti kendiliğinden geçer mi?

Küçük kistler genellikle tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden kaybolabilir. Ancak büyük veya enfekte kistler tedavi gerektirir.

4. Bartholin kisti cinsel ilişkiye engel midir?

Büyük ve ağrılı kistler cinsel ilişki sırasında rahatsızlık yaratabilir. Kist tedavi edilene kadar cinsel ilişkiden kaçınmak önerilir.

5. Bartholin kistini evde tedavi etmek mümkün müdür?

Küçük ve enfekte olmayan kistler için sıcak banyolar ve kompresler uygulanabilir. Ancak enfeksiyon belirtileri varsa mutlaka tıbbi müdahale gerekebilir.

6. Bartholin kisti nasıl boşaltılır?

Enfekte bir kist (apse) için doktor, insizyon ve drenaj yöntemiyle kisti boşaltır. Evde ise sıcak kompres veya oturma banyosu kistin doğal olarak boşalmasına yardımcı olabilir.